Amorf Kitap’tan Haziran 2023’de yayınlanmış olan “50 Soruda Üretim – Gıda Endüstrisinden deneyim paylaşımı” kitabım bir gıda mühendisi tarafından üretim bölümü yöneticilerinin çalışmalarına yönelik hazırlanmış olan ilk kitap olma özelliğini taşımaktadır. Kitabın hikayesini anlatan “önsöz” bölümünü aşağıda bulabilirsiniz.
Askerliğimi tamamladıktan hemen sonra global bir gıda devinde üretim mühendisi unvanı ile işbaşı yaparak üretim kariyerime ilk adımımı attım. Bu şirketimde çalıştığım dört yıl boyunca sürekli gelişen bir fabrikada kişisel olarak da gelişme imkanına sahip olmak benim için bir ayrıcalıktı. Sonrasında farklı üretim teknolojilerine sahip işletmelerde endüstriyel gıda üretimi alanında 20 yılın üzerinde bir deneyime sahip oldum. Çalışma hayatım boyunca deneyimlerimin yanında üretim ve yönetim ile ilgili konularda merakım sonucunda gerçekleştirdiğim bireysel araştırmalarım, katıldığım teknik ve yönetim eğitimleri ile bilgi birikimimi sürekli arttırmak benim için adeta bir alışkanlık haline geldi. Bunca yıldan sonra yaşayarak öğrendiklerimin bir kitap boyutunda paylaşabilecek bir boyuta ulaştığına inanıyorum.
Deneyimlerimi son birkaç yıldır gıda mühendisliği bölümlerimizin daveti ile katılmış olduğum kariyer seminerlerinde, İTÜ Gıda Mühendisliği Bölümünde Prof. Dr. Filiz Altay Hocamın bana güvenerek emanet ettiği ve benim de gurur duyarak sunum gerçekleştirdiğim proses kontrol dersinin bir saatinde, Gıda Mühendisliği Odası İstanbul Şubemizde odamızın üyelerine gerçekleştirdiğim “Gıda Endüstrisinde Üretim Yönetimi” seminerinde, mentorluk yapmakta olduğum dönemlerde öğrencilere, ve çalıştığım şirketlerde yeni mezun arkadaşlarıma ve stajyerlerime de anlatma şansım oldu. Bu paylaşımlarım sonrasında hepsinden olumlu geri bildirimler aldım. Yıllardır cesaret bulamayarak ertelediğim kitap yazma isteğim bu aktivitelerimin tetiklemesi ile beni harekete geçirdi.
“Üretim-Gıda Endüstrisinden deneyim paylaşımı” adlı kitabım ile yapmak istediğim endüstriyel gıda üretiminde başarılı sonuçların elde edilmesine katkı sağlayacak uygulamaları püf noktaları ile açıklamaktır. Bir diğer amacım da kişisel gelişim çalışmalarına rehberlik edecek düşüncelerimi soru cevap tarzında aktarmaktır. Yabancı ve ülkemiz yazarları tarafından, üretim sistemi ile ilgili olarak, Yalın Üretim temalı nitelikli kitaplar okuyucularına sunulmuş olmakla beraber gıda endüstrisinde üretim deneyimi ile Türkçe hazırlanmış olan bu kitap tespitlerime göre bir ilk olacaktır.
Bu kitap gıda endüstrisinde yer alan bir işletmenin üretim bölümü yöneticileri ve yönetici adaylarına hitaben yazılmıştır. Bununla beraber gıda endüstrisi kapsamı içinde bulunmayan işletmelerde çalışan arkadaşlarımın da kitapta bahsedilen birçok uygulamayı kendi alanlarında hayata geçirebileceklerine inanmaktayım.
İnsanlığın Sanayi 4.0’a ulaştığı günümüzde Endüstriyel Gıda Üretimi yapan fabrikalarımız için ülke ortalamasının bu önsözü yazdığım Ocak 2023’te Sanayi 3.0’ın altında olduğunu kesin olarak iddia edebilirim. Bu kitapta yer alan deneyimlerim üretim hatlarında otomasyona kısmen sahip olan fabrikalarımızda oluşmuştur.
Kitabın ilk bölümünde üretim bölümünün tanıtımı ile bölüm yöneticilerinin başarılı sonuçlar almasında önemli bir yeri olan kontrol, gelişim ve değişim aktivitelerine ayrılacak zaman ile yöneticilerin görev tanımlarına göre belirlenmiş olan kontrol dönemleri üzerine düşüncelerimi aktardım. Bu bölümde ayrıca üretim sistemindeki en önemli unvan olarak düşündüğüm vardiya amirliğine özel bir yer ayırdım. Bölümün son kısmında bulunan gelişim konuları tablosunun teknik bilgi ve yönetim becerilerinin geliştirmesinde bir rehber olarak kullanılmasını tavsiye ederim.
Süreçlerin gerçekleşmelerinin sonuçlarını veriler ile ifade etmeden üretim sisteminin kontrol altında ya da gelişmekte olduğunu savunmak mümkün değildir. İkinci bölüm bu düşünce doğrultusunda Temel Performans Göstergelerinin tanıtımı ile performans yönetimi ile ilgili pratiklerden oluşmaktadır.
Kitabın en çok konuyu içeren üçüncü bölümünde planlama, kontrol ve problem çözme ile ilgili düşüncelerimi “Kontrol Çalışmaları” başlığı altında aktardım. Özellikle “Problem Çözme” yetkinliği bir süredir ilgi alanım olan bir konu olduğu için deneyimlerimin yanında son dönem araştırmalarım sonucunda geliştirdiğim bazı düşüncelerimi de bu bölümde aktardım. Üretimde Gıda Güvenliği, Kalite ve İş Güvenliği ile ilgili düşüncelerimi de bu bölüm içinde paylaştım.
Benim 2000 yılındaki ilk üretim kariyeri günlerimden kitabı yazmakta olduğum 2023 yılına kadar olan çalıştığım tüm dönemler içinde üretim maliyetinin en çok göz önünde olduğu bir zamanda bulunmakta olduğumuzu düşünüyorum. Bu düşünce doğrultusunda “Gelişim Çalışmaları” bölümünün tamamını üretim süreçlerinde maliyet iyileştirme ve verimlilik çalışmalarına ayırdım.
Kitabın “Ekler” bölümünde ise ilk bölümde bulunan öz değerlendirme sorularına yetkin bir üretim yöneticisinin olası cevapları ile problem çözme alt yetkinliklerinden olan düşünme becerileri ve bağlam farkındalığı için tavsiye ettiğim kaynakların listeleri bulunmaktadır.
Yıllar önce mezunu olduğum İTÜ’de katıldığım bir kariyer gününde dünyanın en büyük gıda şirketinin otuz yaşında bir üretim müdürü olarak katılımcılardan tek bir soru bile almamış olmam açıkçası beni üzmüştü. Lüks ofislerde bir iş hayatı ile kıyaslandığında ıslak, tozlu, kokulu ve gürültülü bir ortamda çalışma düşüncesinin cezbedici olmadığı gayet anlaşılır bir durumdur. Bunların yanında büyük bir takımın parçası olarak onlarca insanla ortak bir amaç için çalışmak, birçok farklı konuda bilgi sahibi olmak ve bir fabrikanın liderliğine aday olabilmek de tercih yaparken düşünülmelidir.
Sektörde görülebilecek birçok farklı üretim yöneticiliği unvanını almış bir gıda mühendisi olarak yıllar boyunca yaşamış olduğum operasyonel strese rağmen üretim kariyerim ile gayet mutlu olduğumu söyleyebilirim. Kitabımın takımı ile başarılı sonuçlar almak isteyen tüm “üretimci” arkadaşlarıma mümkün olan en çok yararı sağlamasını dilerim.